โอปอล (Origin of Opal)

โอปอล (OPAL)

แร่ธาตุหลากสี อาจกล่าวได้ว่า โอปอลนั้นเป็นหินแร่จากธรรมชาติที่ผสมสีต่างๆได้อย่างลงตัวและงดงาม หากเพียร์เจมส์จะตั้งชื่อโอปอลให้อธิบายถึงความสวยงามของโอปอลได้ตรงจุดที่สุด อยากจะตั้งชื่อโอปอลว่า อัญมณีแห่งสายรุ้ง (Precious Stone of Rainbow)  จึงไม่แปลกใจที่มีผู้คนมากมาย หลงเสน่ห์เครื่องประดับที่ทำจากโอปอลเข้าอย่างจัง โอปอลเป็นอัญมณีประจำราศีตุลย์  ที่นิยมสวมใส่เพื่อความเป็นสิริมงคล ประเทศที่มีส่งออกโอปอลที่สวยงามที่สุดในโลกมากที่สุด มาจากประเทศออสเตรเลียนะคะ 

วันนั้นเพียร์เจมส์ได้มีโอกาสฟังการกำเนิดของโอปอล ก็พบว่า น่าประหลาดมากคือ จริงๆ ไม่รู้มาก่อนเลย ทำให้สนใจในการหาประวัติของโอปอลเพิ่มเติม เพราะจากที่ได้ฟังในสารคดีนั้น นักธรณีวิทยาได้กล่าวไว้ว่าพื้นที่บางส่วนที่น่าจะเป็นธารน้ำหรือแหล่งน้ำมาก่อนเมื่อสมัยโบราณ คือนานมากๆ นั้นเองนะคะ มีพวกเปลือกหอย หรือ ซากกระดูกสัตว์เมื่อผ่านไปตามกาลเวลา จึงสะสมแร่ธาตุโดยเฉพาะซิลิกา ทำให้มีเนื้อลักษณะโอปอลเกิดขึ้น … น่าทึ่งมาก 


              แหล่งกำเนิดโอปอล
การกำเนิดโอปอล พบตามแนวช่องว่างหิน มักพบในแนวหินอัคนีเป็นส่วนมาก หรือ หินชั้นที่มีความชื้นหรือความร้อนจากน้ำร้อนในธรรมชาติ (Natural Hot water, Geyser) โดยโอปอลที่เกิดในชั้นหินนี้เองได้เกิดจากการสะสมในซากของสัตว์ทะเลที่เปลือกของมันเป็นพวกซิลิกา หากคิดย้อนไปแล้ว เวลาในการเกิดโอปอลนั้นจะนานมากๆหรือที่น่าทึ่งกว่านั้นของการเกิดโอปอลคือการสะสมของแร่ธาตุโดยเข้าไปแทนที่ซากต้นไม้  ตัวอย่างการเกิดโอปอลจากการสะสมแร่ธาตุในธรรมชาติ เช่น 

• กระดูกที่ถูกแทนที่โดยโอปอล 
• ไม้ที่ถูกแทนที่ด้วยโอปอล
•  เปลือกหอยที่ถูกแทนที่ด้วยโอปอล
• โอปอลซึ่งพบในบริเวณรอยข้อต่อของไม้ไผ่บางชนิด 

ไม่ต้องตกใจนะคะว่า สวมใส่โอปอลแล้วมาจากซากกระดูกสัตว์ต่างๆ เพราะว่า คงได้ผ่านระยะเวลามายาวนานมาก คงพูดได้ว่า ธรรมชาติคือเรา เราก็คือธรรมชาตินะแหล่ะค่าแยกกันไม่ออกเพราะซักวันเราก็ต้องกลับไปเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติอยู่ดี  นอกเรื่องมานานขอเล่าเรื่องราวของ โอปอลก่อนนะคะ 

ในแง่ของวิชาการนั้นโอปอล เป็นแร่ที่จัดอยู่ในตระกูลควอตซ์ (Quartz) ชนิดหนึ่ง คือ 

• มีเนื้อเป็นซิลิกา ( SiO₂) 
• มีน้ำปนอยู่ในเนื้อ ซึ่งเอกลักษณ์ที่มีน้ำปนอยู่ในเนื้อมาก ถึง  3 - 10% หรือ โอปอลบางชนิดสามารถพบน้ำอยู่ในเนื้อโอปอลได้มากถึง 20% 
• ทำให้เนื้อโอปอลมีความอ่อนกว่าอัญมณีทั่วไป 

การเก็บรักษาโอปอล

ควรคำนึงถึงเอกลักษณ์ที่มีน้ำอยู่ในเนื้อโอปอล โดยต้องระวัง ไม่สวมใส่โอปอลในระหว่างการใช้สาระลายบางชนิด หรือ อยู่ในที่ที่มีความร้อนจัดเป็นเวลานาน จะทำให้หน้าพลอย นั้นมีการสูญเสียน้ำทำให้ ประกายความเงางามของโอปอลลดน้อยลงไปนะคะ อีกประการหนึ่งที่สำคัญในการดูแลรักษาโอปอลของท่านให้ มีประกายสวยงาม และ คงทน ผู้สวมใส่ควรมีความระมัดระวัง เพราะ โอปอลมีความเปราะ แตกได้ง่าย 

นอกจากโอปอลที่เราเห็นทั่วไป (Vivid play of Color Opal) ตามรูป ด้านล่าง 

• 

ยังมีโอปอลบางชนิดที่มีลักษณะโปร่งแสงเช่นกันนะคะ คือไม่มีประกายสีรุ้ง หรือ เรียกตามวิชาการคือ ไม่มีปรากฎการณ์เล่นสี (Non-vivid play of Color Opal) ตามรูปด้านล่าง  

Fire Opal (Non-play of Color opal)

Fire opal เป็นโอปอสีส้ม หรือสีแดงเหมือนสีของเปลวไฟ มีลักษณะโปร่งใส เมื่อนำมาส่องดูภายใต้แสงไฟจะเห็นสีสะท้อนบนผิวเหมือนเปลวไฟเกิดขึ้น จึงเรียกว่า Fire opal หรือ โอปอลไฟ ชนิดที่ดีที่สุดจะมีเนื้อโปร่งใสและสะอาดบริสุทธิ์ แต่จะเปราะและแตกง่าย ไม่ทนต่อแรงกดกระแทก และสภาพแวดล้อม ซึ่งเป็นข้อเสียอย่างหนึ่งของโอปอชนิดนี้ 

Common opal เป็นโอปอชนิดธรรมดาทั่วไป ส่วนใหญ่จะมีเนื้อทึบ ไม่มีการเล่นสีให้เห็น ชื่อทางการค้ามีหลายชนิด เช่น

• อะเกต โอปอล (Agate opal) 
• ไฮยาไลต์ (Hyalite) 
• วูด โอปอ (Wood opal) 
• ฮันนี่ โอปอ (Honey opal)

ข้อมูลอ้างอิง (References)
http://gems.chanthaburi.buu.ac.th/documents/article/16.pdf
http://www.mljewelry-stones.com/webboard_1191824_51271_th?lang=th
http://nicolas.martinois.over-blog.com/article-the-opal-75759820.html
http://www.opalauctions.com/learn/opal-information/black-opal
http://www.mnh.si.edu/earth/text/dynamicearth/6_0_0_geogallery/geogallery_specimen.cfm?SpecimenID=4091&categoryID=1&categoryName=Gems&browseType=name
http://www.palagems.com/opal_lloviznando.htm
http://git.or.th